علم بی نهایت یعنی چه و چرا خداوند باید علم بی نهایت داشته باشد؟!

علم بی نهایت

در تعریف علم بی نهایت دو حالت وجود دارد... یا می توان گفت علم بی نهایت عدم جهل به هیچ موضوعی است و یا  علم بی نهایت آگاهی به کم و کیف همه ی وقایع و موجودات است.

اگر چه در هر دو حالت نتیجه یکسان خواهد بود اما اگر بخواهیم از راه اول جلو برویم استدلال در عین اینکه بسیار ساده می نماید اما قانع کننده نخواهد بود از طرفی هم اگر بخواهیم از راه دوم ثابت کنیم خالق علم بی نهایت دارد باید استدلالی پیچیده و طولانی را بیان نمائیم.

اما خوشبختانه با نتایجی که از لامکانی و لازمانی خالق در بحث قبلی بدست آمد این پیچیدگی به سادگی گراییده و استدلال را در عین متقن بودن خلاصه نموده است:

خالق برای داشتن علم بی نهایت باید سه ویژگی داشته باشد:

اول اینکه به کمیت و کیفیت همه چیز احاطه داشته باشد یعنی تعداد و اوصاف همه چیز را بداند

دوم اینکه به نهان و آشکار آگاه باشد.

سوم اینکه از گذشته ،حال و آینده با خبر باشد.

رابطه بین صفات خالق؛ کدام صفت خداوند برتر است؟

دانستیم که خارج از دنیای محسوس اما نامعتبر و خارج از ذهن و اندیشه ی ما چه در حالت بیداری یا در عالم خواب ، واقعیت ثابتی در جریان است که فعلا تنها شامل (من) و خالق(من) یا همان موجود دوم می باشد.

و این را نیز دانستیم که موجود دوم مخلوق نیست و از ازل بوده است البته در مورد ازل بحث مفصلی خواهیم داشت که منظور از آن یک بازه ی زمانی نخواهد بود.

موجود دوم قطعا جود دارد و ثابت کردیم اولا مخلوق نیست و از ازل بوده است ،ثانیا در خالقیت نیز یگانه است.از جمع بین یگانگی او و اینکه خالقی نداشته می توان تکامل و بی نیازی را نیز ثابت نمود چون محدوده ی احتیاج و نیازمندی از نیاز به داشتن خالق و آفریننده شروع می شود و تا رفع نیازهایی که خالق در وجود مخلوق نهاده است ادامه می یابد و این در حالی است که او اصلا خالق ندارد.

با این حساب بی نیازی و کمال دو ویژگی قرین هستند که در وهله ی دوم از ویژگی های ازلیت و یگانگی بدست آمدند.

با کمی تعمق و تامل اوصاف زیادی را می توان برای موجود دوم برشمرد که همگی تنها بر دو ویژگی اثبات شده ی او یعنی ازلی بودن و یگانه بودن استوار اند.این دو صفت به این دلیل اهمیت دارند که به محض اثبات موجودیت خالق برای او اثبات شدند. ازلی و یگانه بودن، بی نیازی و قائمیت به ذات و سپس اوصاف دیگری را در پی دارد که در ادبیات دینی به آن صمدیت می گویند.

در منابع دینی نیز آمده است که کلمه ی صمد (یعنی خالق ِ بی نیاز،کامل ،یگانه و ازلی) هزار و یک تفسیر را در بردارد که این گویا مؤید این مطلب است که صمدیت محل ظهور و جریان یافتن دیگر صفات خالق می باشد.