در جهان واقعی تا آنجا پیش رفتیم که نفس یقین نمود که خود وجودی خارجی دارد و سپس با توجه به ضعف و جهلی که در خود یافت دانست که بی شک نیازمند خالق است.او خالقِ خود را نیز چنان یافت که یگانه و ازلی است و حال باید بفهمد در جهانی که وجود خالق به او حس امنیت و خلاصی از سردرگمی را بخشیده ،رابطه ی خالق با او چگونه رابطه ای است.

بر پایه ی دانسته های قبلی و نیز استدلالات عقلی می توان گفت که بین دو موجود همواره سه حالت از رابطه وجود دارد.

اول اینکه اصلا رابطه ای نباشد دوم اینکه رابطه باشد اما دوستانه و سوم اینکه رابطه باشد اما خصمانه.

مثل اینکه بگوییم دو همکلاسی در یک کلاس نسبت به هم سه حالت دارند.

یا با هم رابطه دارند یا ندارند؛اگر رابطه دارند یا دوست هستند یا دشمن.


آیا خالق مهربان است؟

این روابط ثنایی(یعنی دوتایی) به ظاهر بسیار ساده و کم اهمیت می نمایند اما اساس رابطه ی خالق و مخلوق را شکل داده و می توان اوصاف دیگری را از این طریق برای خالق ثابت کرد.

اکنون اساس رابطه ی دو موجود در کلاسِ وجودیت ،اگر بر بدی و خصومت باشد ناشی از نقص و نیازمندی است زیرا بدی ،دشمنی و ظلم  همواره راهی برای رفع نیازها از راه غیر مشروع بوده و مستقیما  از نقص و نیاز و یا جهل سرچشمه می گیرند و این در حالی است که یک موجود بی نیاز و کامل هرگز انگیزه ای برای دشمنی و خصومت ندارد.

اما درباره ی اساس رابطه ی دوستانه و مودت آمیز می توان گفت که آنهم گاهی از روی نقص و نیاز است و گاهی هم از روی بی نیازی محض.

(نوع دوم از دوستی که از روی بی نیازی است فقط در مورد خالق صدق می کند)

 در نوع اول محبت، همواره پای نیاز در میان است بعنوان مثال مهر و محبت یک مادر نسبت به فرزند خود وقتی در لحظه ی تولد ظاهر می شود بگونه ای است که گویا برای رفع نیاز درونی و غریزی مادر است چون در آن لحظه مادر هیچ شناختی نسبت به فرزند خود ندارد و تنها از روی حس تعلق یا همان مادری است که او را عاشقانه دوست داشته و این احساس ممکن است بعد ها شدت و ضعف پیدا کند.

اما در مورد خالق اینگونه نیست زیرا اولا او نیاز و احتیاجی ندارد تا بخواهد بوسیله ی دوستی با مخلوق آن را بر طرف کند و ثانیا او شناخت کاملی بر مخلوق خود دارد و دوستی او تنها در آغاز خلقت و از سر عدم شناخت نیست.

پس رابطه ی خالق با مخلوق از سر دوستی محض است و این رابطه خود مجرایی برای ویژگی های دیگری هم چون حلم(شکیبایی نسبت به خطاها) ،گذشت،بخشندگی،نجات،رفع احتیاجات و...می باشد.